خانه ملک در ضلع شرقی میدان امام خمینی مشهد واقع شده است. این بنا در سال 1260 هـ.ش ساخته شده است و معماری آن ترکیبی از معماری ایرانی و اروپایی متعلق به دوره قاجار (اوایل دوران تجدد طلبی معماری ایران/ دوره گذار) است. زمانی که حاج حسین آقا ملک به مشهد نقل مکان کرد، خانه را از صاحب قبلی آن خریداری نمود و همراه خانواده خود در این خانه ساکن شد. این بنا موقعیت مکانی خاصی داشت چرا که بین حرم مطهر امام رضا(ع) و ارگ حکومتی قرار داشت.
تا سال 1357 یعنی چند سال پس از درگذشت حاج حسین آقا ملک نیز همچنان از خانه استفاده مسکونی می شد اما پس از آن به سبب بی توجهی به شدت دچار خرابی گردید به طوری که سقف بنا، پوشش خرپشته ای و شیروانی بنا تقریباً از بین رفته بود و باغ نیز تخریب شده بود. این بنا و مجموعه باغ آن در گذشته بسیار بزرگ‌تر بود اما به علت احداث خیابان ارگ و خرابی‌های آن در سال‌های بعد، بنا دچار تغییراتی شد.
سازمان میراث فرهنگی، در تداوم سیاست حفظ بناهای تاریخی و تبدیل آن به مراکز فرهنگی، خانه ملک را در سال 1377 در فهرست آثار ملی با شماره 2115 به ثبت رسانید و در سال 1379 نسبت به خرید آن اقدام نمود. از همان سال مطالعات آسیب شناسی و عملیات مرمتی بنا آغاز شد. فرسودگی و تخریب نسبتا زیاد خانه سبب شد که بسیاری از قسمت‌های آن بازسازی شوند. اقداماتی مثل تعویض چوب‌های فرسوده سقف، شیروانی و کف اتاق پذیرایی، بازسازی و مرمت گچبری‌ها، شومینه دیواری و تزئینات چوبی زیر سقف تالار و سایر اتاق‌ها، ایجاد اندود گچی و سنگ فرش تمام اتاق‌ها و تاسیسات و روشنایی مجموعه از جمله مهم‌ترین برنامه‌های مرمت بنا بود. همچنین از سال 1391 عملیات مرمت و احیای حیاط خانه ملک آغاز شد. در این بازسازی علاوه بر دیوارچینی، آجرفرش، بندکشی، ایجاد فضای سبز و کاشی‌کاری حوض‌ها، حمام تاریخی که در طی عملیات مرمت در حیاط مجموعه کشف شد، احیا و بازسازی شد. بخش فروشگاه و کافه گالری مجموعه نیز در همان زمان در باغ مجموعه ساخته شد.
خانه ملک، مرکز آفرینش و پژوهش هنرهای سنتی:
پس از پایان دوره مرمت بنا، از سال 1382 خانه ملک به عنوان مرکز آفرینش و پژوهش هنرهای سنتی افتتاح گردید و زیر نظر اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی فعالیت می کند. در این مجموعه جمعی از برترین هنرمندان مشهد گردهم آمده و به تولید آثار هنری می پردازند. علاوه بر این کلاس‌های آموزشی در خانه ملک به شیوه استاد-شاگردی (خصوصی) در انواع رشته‌های صنایع دستی برای علاقمندان برگزار می گردد.
از خانه ملک مشهد می‌توان به عنوان یک موزه زنده یاد کرد چرا که زمینه‌ی آشنایی مردم و بازدیدکنندگان با شیوه تولید آثار هنری از پایه و شناخت صنایع دستی ایرانی و آثار فاخر موزه‌ای در این مکان فراهم شده است.
کارگاه های هنری فعال در خانه ملک به شرح ذیل می باشند:
-
کارگاه فلز: هنرهای ملیله کاری، فیروزه‌کوبی، قلمزنی روی فلز و جواهرات، ساخت زیورآلات و میناکاری می باشد.
-
کارگاه سنگ: هنر سنتی حکاکی و قلمزنی بر روی سنگ هرکاره (سرپانتین)
-
کارگاه چوب: هنر معرق‌کاری چوب و ساخت آلات موسیقی سنتی از جمله تار، دوتار و سه تار
-
کارگاه آبگینه: هنر همجوشی شیشه (فیوزینگ) و طراحی ویترای روی شیشه
-
کارگاه نقاشی روی پارچه و چاپ باتیک
-
کارگاه نگارگری: هنرهای نگارگری ایرانی، مینیاتور، تذهیب و تشعیر و گل و مرغ، طراحی و تصویرسازی
-
کارگاه سفال: هنر سفالگری، سرامیک، لعاب و نقش برجسته
-
کارگاه بافت گلیم
-
کارگاه رودوزی های سنتی ایرانی شامل انواع دوخت‌های کهن ایرانی مثل پته‌دوزی کرمان، سکمه‌دوزی اصفهان، قلاب‌دوزی گیلان، سوزن‌دوزی بلوچ و ... .
-
کارگاه هنر قطاعی پارچه (کلاژ)
-
کارگاه طراحی (طراحی و ایده پردازی تولید محصولات، طراحی و تولید بسته‌بندی محصولات و صنایع دستی، طراحی زیورآلات)